De discussies laaien op en de vragen nemen toe. Als het gaat om de systemen – waar heel Nederland zich momenteel over buigt – waar moet je dan voor kiezen. Laat ik beginnen dat ik altijd spreek van een veldbezetting en nooit over een systeem. Een veldbezetting is de keuze zoals je spelers op het veld zet en die dan binnen deze veldbezetting de juiste keuzes dienen te maken aan de bal en zonder de bal.
Bij een systeem denk ik altijd aan IOS of Microsoft. Je drukt op knop A en dan doet hij altijd hetzelfde, je krijgt een A. Al zouden we als trainers graag willen dat spelers dit ook zo zouden uitvoeren, dan waren ze precies goed geprogrammeerd of getraind. Omdat we 11v11 spelen hebben we een diversiteit aan mensen op het veld, niemand is het hetzelfde, we zijn allemaal uniek en specifiek, en hebben diverse kwaliteiten om in te zetten tijdens een wedstrijd.
De Hollandse school is spelen in 1:4:3:3, daarin kozen we altijd voor een rechtsbuiten en een linksbuiten, speelden onze backs altijd links- en rechtsback en kwamen maar sporadisch over de middenlijn of op de achterlijn. In het huidige moderne voetbal zijn we de rechts- en linksbuiten gaan omwisselen en wilden we graag dat ze naar binnen gingen voetballen, zodat we met de moderne backs een overtal gingen creëren op de zijkanten van het veld. Dit kon ook omdat we in Nederland ook vaak kiezen voor een middenveld met een nummer 10 of met de punt naar voren spelende speler. Hierdoor komt er ruimte om een rechts- of linksbuiten naar binnen te laten komen en hadden we een extra keuze buitenom of binnendoor. Veel tegenstanders hadden hier zichtbaar moeite me. Robben, Berghuis, Depay en Malen zijn spelers die dit goed kunnen uitvoeren en beschikken over voldoende dribbelvaardigheden en een prima trap op de goal. Hierdoor krijgen we ruimte voor meevoetballende backs die de achterlijn moeten gaan halen en moeten beschikken over een groot loop- en uithoudingsvermogen. Voorbeelden zijn Wijndal, Dumfries, Blind en Timber, die zowel verdedigend als aanvallend mee kunnen doen en ook goed zijn in de omschakeling naar verdedigen toe. Het vraagt wel afstemming tussen de buitenspeler en de back, anders is het erg voorspelbaar voor een tegenstander en loopt een back zich vaak vast.
‘Bij een systeem denk ik altijd aan IOS of Microsoft. Je drukt op knop A en dan doet hij altijd hetzelfde, je krijgt een A’
Dennis spreekt liever over veldbezetting dan over systemen
1. Omdat de back te vroeg is met opkomen en dan stil komt te staan als een soort van rechtsbuiten en moet dan net zo creatief zijn als een buitenspeler, dat missen dit soort spelers vaak.
2. De buitenspeler gaat veel te snel naar binnen waardoor de tegenstander weet dat ze in de as kunnen gaan doordekken en de ruimtes daar al kleiner maken. Deze veldbezetting zorgt er ook nog eens voor dat je vaak nog met twee verdedigers centraal staat tegen vaak één of soms twee spitsen en veel ruimte op de zijkanten. Nederland Onder 21 weet hier alles van, tegen Duitsland werd na dertig seconden gescoord omdat de ruimte aan de rechterkant van Nederland benut werd voor de counter. Conclusie van 1:4:3:3 is toch vooral dat de counters van de tegenstander super gevaarlijk zijn en dat Nederland vaak in een ondertal komt te spelen verdedigend. Aanvallend vraagt het veel afstemming onderling en kan het spel zeker zolang de tegenstander de bus parkeert erg saai zijn omdat je geen balverlies wil leiden. Dan wordt het spel bijna schaken en is er vaak onvoldoende ruimte in de as van het veld om er doorheen te spelen.
1:3:5:2 aanvallend of ook wel 1:5:3:2 verdedigend is in het huidige moderne voetbal een veldbezetting die meer mogelijkheden heeft dan het moderne 1:4:3:3 met opkomende backs. Het begint altijd met de uitvoering van spelers, dat is in iedere veldbezetting essentieel. Tegen sterke landen kan je kiezen om vanuit een verdedigende strategie (1:5:3:2) je keuze te maken, dan zijn de buitenste spelers op het veld een links- en rechtsback en speel je met 3 centrale verdedigers. Dan wil je in de omschakeling graag gebruik maken van een creatieve middenvelder als Frenkie de Jong die vooruit denkt en speelt, en twee spitsen die naast balvast ook een individuele actie op snelheid kunnen maken, Malen en Depay kunnen dat beide. Dan heb je altijd voldoende spelers achter de bal en kun je met Wijnaldum van box-tot-box spelen om bij te sluiten op de spitsen. Dit vraagt compactheid op eigen helft en vraagt erom de as zo goed mogelijk dicht te houden. Wat inhoud dat Wijndal/Van Aanholt en Dumfries de pass naar de as er ook zoveel mogelijk uit halen om te voorkomen dat – zoals dat tegen Schotland gebeurde – de bal te makkelijk naar de as werd gespeeld en daardoor er teveel ruimte in de as ontstond. Als dit gebeurd is het zaak om ervoor te zorgen dat de buitenste centrale verdedigers, Blind en Timber, uitstappen om de druk op de balbezittende speler te vergroten en de tegenstander terug te dringen naar eigen helft. Aanvallend werkte dit onder Van Gaal erg goed, Van Persie en Robben in de spits en Wesley Snijder als creatieve middenvelder de eerste bal geven in de omschakeling om de beide spitsen weg te sturen.
Nederland zal dit toernooi starten in 1:5:3:2, met Wijndal/Van Aanholt en Dumfries als buitenste aanvallende backs spelen. Zoals ik eerder beschreef moest er vroeger tussen een back en buitenspeler afstemming komen, nu spelen deze heren daar alleen op de rechter- en linkerkant. Drie centrale verdedigers tegen één spits, dan zou je zeggen dat twee centrale spelers voldoende is om dan toch met buitenspelers te gaan spelen. Voordeel met drie centrale verdedigers is dat je tegen één spits en snel opkomende spelers in de counter een centrale verdediger naar de zijkant kan laten overkomen om daar de ruimte dicht te lopen. Hierdoor kun je de counter makkelijk verijdelen en heb je ook weer snel balbezit. De creativiteit tegen sterke landen ligt dan veel in de as van het veld, als je kiest voor Depay, Malen, Wijnaldum en De Jong die dan ook vaak veel ruimte achter de laatste linie en tussen de linie krijgen om een optimaal rendement te krijgen.
‘Zodra de groepsfase voorbij is en de sterkere landen overblijven kunnen we ook makkelijk omschakelen en hebben we ineens meerdere keuzes en opties’
Dennis opteert voor 1:3:5:2 in de groepsfase om vervolgens 1:5:3:2 te spelen
Tegen landen waar Nederland relatief makkelijk van zou moeten winnen is het zaak dat de creativiteit vanaf de zijkanten komt. Depay rechts en Berghuis links (mag andersom ook) met Luuk de Jong en Wout Weghorst in de punt. Dan kun je met Wijnaldum en Klaasen daar vlak achter spelen en Frenkie de Jong als spelverdeler met de punt naar achter steeds het spel van rechts naar links verplaatsen en andersom. Dit zorgt er dan voor dat je veel creativiteit hebt op de vleugels, veel voorzetten kan geven en twee sterke koppers in de as hebt staan om de tegenstander constant onder druk te houden. Een voorzet vanaf de zijkant zorgt ervoor dat er snel een ongeorganiseerde situatie ontstaat bij de tegenstander voor het doel. Als Klaasen of Wijnaldum om beurten erbij komen heb je steeds drie spelers voor het doel en kun je met De Jong erbij steeds ook de afvallende bal oppakken. Het is dan ook een 1:3:5:2 aanvallend geworden omdat je naast balbezit houden door middel van het positiespel en de spelverplaatsing van links naar rechts ook opportunistischer kan spelen door met snelle voorzetten en lopende middenvelders in de zestienmeter de tegenstander uit zijn vaste organisatie te halen.
In de zestienmeter willen we altijd kort dekken en met snelle voorzetten gaan verdedigers ook vaker naar de bal kijken dan naar de directe tegenstander, hier kan Nederland eenvoudig makkelijk van profiteren. Ik zie dus veel kansen en mogelijkheden voor het Nederlands elftal om in de groepsfase te kiezen voor aanvallend en creatief voetbal vanaf de zijkanten om zodoende alvast in het toernooi te groeien. Zodra de groepsfase voorbij is en de sterkere landen overblijven kunnen we ook makkelijk omschakelen en hebben we ineens meerdere keuzes en opties zodat we ook na de groepsfase kunnen genieten van de creativiteit van het Nederlands team.
Het is heerlijk om tekst en uitleg te geven over de verschillen van speelwijzen en kansen van Nederland, echter is onze gezondheid van onschatbare waarde. De laatste jaren maken we steeds vaker mee dat topspelers spontaan neervallen zoals een paar dagen geleden met Eriksen, diep triest wat daar gebeurde. In een periode waarin we al van zoveel mensen afscheid hebben moeten nemen door Corona is het belangrijk om alles in perspectief te zien met elkaar. Leef gezond en houd je aan de regels en geniet van de kleine dingen. Een mooi EK voor iedereen!